کتاب «المقاصد العلیة» تألیف دانشمند بزرگ و محقق متتبع، مرحوم علامه امینی (ره)، برای اولین بار منتشر شد.
عظمت کتاب الغدیر، نام علامه امینی را با مباحث مربوط به امامت و اجتجاج برای جانشینی امیرالمؤمنین (ع) بعد از پیامبر اکرم (ص)، گره زده است؛ اما المقاصد العلیة، کتابی است که در آن علامه امینی به جنبه تبیینی معارف پرداخته و نه احتجاج و جدل.
کتاب «المقاصد العلیة»، شامل چهار گفتار در تفسیر چهار آیه قرآن است:
مطلب اول: تفسیر آیه ﴿قالوا ربَّـنا أمَـتَّـنَا اثنَتَینِ وَأحیَـیتَـنا اثنَتَین﴾ (غافر: 11).
مطلب دوم: تفسیر آیه ﴿وَللهِ الأسماءُ الحُسنیٰ فَادعوهُ بِها﴾ (أعراف: 180).
مطلب سوم: تفسیر آیه ﴿وَإذ أخذ رَبُّـكَ مِن بَني آدَمَ مِن ظُهورِهِم ذُرّیتهم...﴾ (أعراف: 172).
این گفتار که در اثبات عالم ذر نوشته شده، نزدیک به نیمی از کتاب را در بر دارد.
مطلب چهارم: تفسیر آیه ﴿وَکُنتُم أزواجاً ثلاثة﴾ (واقعه: 7).
گرچه مطالب، مستقل از هم هستند، ولی مؤلف بزرگوار، پیوندی میان آنها برقرار کرده و در هر مطلب پیوسته، به مطالب دیگر ارجاع می دهد.
فهارس افزودۀ مصحح، که به بازیابی مطالب کمک می کند بدین قرار است: مصادر تحقیق، آیات قرآنی، احادیث، آثار (کلمات صحابه و تابعین)، اعلام، طوائف و قبائل و فرق، اماکن و بلدان، وقایع و ایام، اشعار عربی و فارسی، کتب، و فهرست تفصیلی مطالب.
علامه امینی، در این اثر، آراء اندیشمندانی همچون سید مرتضی، شیخ مفید، علامه مجلسی و فخر رازی را در میان مباحث نقل می کند و با آزادی رأی، به نقد آراء آنان می پردازد. متن کتاب به زبنا عربی است و علامه در لابلای مباحث آن، از اشعار عربی و فارسی استفاده کرده که هم به جذابیت متن افزوده است و هم در بیان مطالب بسیار مفید بوده است.
این کتاب با تحقیق سید محمد طباطبایی یزدی، در پانصد و بیست و هشت صفحه وزیری، از سوی بنیاد محقق طباطبایی در قم، به نشر سپرده شد و قرار است در فروردین آینده، رونمایی شود.
همچنین، این بنیاد به ترجمه این اثر ارزشمند به زبان فارسی اقدام نموده و امید است برگردان فارسی آن نیز به زودی انتشار یابد.