استاد شیخ قیس بهجت العطار

نشست علمی «متون حدیثی، منبعی تقریباً مغفول در تدوین لغت عرب» با سخنرانی قیس بهجت العطار در بنیاد محقق طباطبائی برگزار شد.
بنیاد محقق طباطبائی طی سلسله نشست‌های علمی با عنوان «مجالس کاتبان» می‌کوشد با دعوت از اندیشمندان و پژوهشگران عرصۀ میراث مکتوب و نسخ خطی اسلامی، و برگزاری نشست‌های ماهانه در موضوع‌های مرتبط، زمینۀ هم‌اندیشی و ارتقای سطح علمی پژوهش‌های میراث مکتوب را فراهم کند. ششمین نشست از سلسلۀ «مجالس کاتبان» سه‌شنبه بیست و هفتم آذر ۱۳۹۷، در محل بنیاد محقق طباطبائی با حضور محققان برگزار شد.
در این نشست، ابتدا سید علی طباطبائی یزدی، مدیر بنیاد محقق طباطبائی، به معرفی شخصیت علمی سخنران جلسه، جناب شیخ قیس بهجت العطار پرداخت و کارنامۀ علمی او را به طور اختصار به حاضران ارائه کرد.
شیخ قیس بهجت العطار از محققان عراقی ساکن ایران است و پروردۀ حوزۀ علمیه تهران، قم و مشهد است و استاد دانشگاه رضوی در مشهد. قیس العطار از چهره‌های شناخته‌شده در عرصۀ تصحیح متون کهن در دو حوزۀ ادبیات عرب و حدیث است. از ایشان تا کنون حدود ۶۰ کتاب مستقل تصحیحی و تألیفی به چاپ رسیده است. چنان که با مؤلفین همین تعداد کتاب نیز همکاری داشته است و بسیاری از وقت خود را به راهنمایی و تکمیل آثار دیگران اختصاص می‌دهد. پایان‌نامه‌های بسیاری در زمینۀ ادبیات به مشاوره و راهنمایی ایشان انجام شده است. از جملۀ آثار ارزندۀ ایشان، تحقیق بخشی از کتاب الفتوح ابن اعثم، تصحیح طرف ابن طاوس، أخبار الجمل أبی مخنف، رشح الولاء ابو السعادات سفرویه، نهج البلاغة بر اساس چهار نسخۀ کهن و با ضبط ابن السکون، الطراز سید علی خان مدنی و مختصر العروض والقوافي ابن جنی است. قیس العطار اکنون مشغول تدوین مجموعۀ بزرگی دربارۀ امام حسن مجتبی علیه السلام در ادبیات عرب است که تا کنون به هفت مجلد رسیده است. او همچنین تصحیح نسخه‌ای از متن دیوان امام حسن مجتبی به روایت ابو الحسن مدائنی (م. ۲۲۵) را در دست دارد.
قیس العطار، در این نشست ضمن ارائۀ مثالهایی، به منابع و گرایش‌های فکری لغویان در تدوین کتابهای لغت عربی پرداخت و غفلت آنان را از بسیاری از متون حدیثی متداول در روزگارشان را نشان داد. او نشان داد که لغویان و محدثان به عنوان دو جریان که اعتمادی به منقولات یکدیگر نداشتند از قرون اولیه تا قرن ششم و هفتم هجری کمترین بهره‌مندی را از یکدیگر داشته‌اند، چنان که لغویان پروا داشته‌اند که احادیث نبوی را منبع کار خویش قلمداد کنند و متنی همچون صحیح بخاری را مملو از اغلاط لغوی می‌دانستند. حتی لغویان شیعه همچون ابن جنی و جوهری نیز به احادیث نبوی و احادیث اهل بیت توجه بسیار کمی نشان داده‌اند.
قیس العطار عنوان کرد: یکی از متون حدیثی که تداول بسیار زیادی، پیش از قرن هفتم نیز داشته است، متن خطبه‌ها و کلمات امام علی علیه السلام بوده است و امروزه می‌بینیم برخی از لغات نهج البلاغة که شراح نهج نیز بدان پرداخته‌اند در هیچ یک از کتب لغت نیامده است. قیس العطار در ضمن بحث نمونه‌های قابل توجهی از متونی همچون نهج البلاغة، صحیفۀ سجادیه، زیارت عاشورا و برخی متون حدیثی دیگر ارائه کرد.
این نشست از ساعت ۱۸ تا ۲۰ سه‌شنبه بیست و هفتم آذر ماه ۱۳۹۷، در سالن نشست‌های بنیاد محقق طباطبائی در قم برگزار شد.