رضا بیات

معرفی
میرزا ابوالحسن یغمای جَندَقی در سال 1196 هـ.ق در دهکدۀ خور بیابانک از توابع جندق چشم به جهان گشود. پدرش حاجی ابراهیم از محترمین و سرشناسان جندق بود که در جوانیِ یغما فوت کرد.
یغما در نظم و نثر ماهر و چیره‌دست بود. خط شکسته را نیز زیبا می‌‏نوشت.
او شاعری بود که هرگز لب به مدح و ستایش دولتمردان زمان خود نیالود و در نشان دادن چهرۀ زشت آنان سعی و اهتمامی تمام داشت. آقای دکتر باستانی پاریزی در مقدمۀ دیوان وی آورده‌‏اند:

خیلی ساده است. او اگر نخستین کس نباشد، بعد از قائم مقام از نخستین کسانی است که شعر را از زیر پای خوکان نجات داد و در دست و پای عامه‏ انداخت... . بعد از مطنطن گویی‏های دوران نادری و زندی و اوایل قاجار ـ که به حق عنوان بازگشت ادبی به خود گرفته است ـ این قائم مقام بود که با جلایرنامه شعر را از دهان مردم گرفت و به مردم باز داد و پس از آن یغما در مقیاس بیشتری توی مردم رفت و هرچه آن‏ها گفتند و فهمیدند، او گفت.

یغما را می‌‌توان اولین شاعری دانست که قالب‌های جدیدی را در شعر عاشورا و کربلا به وجود آورد. نوحه‌‏های عاشورایی یغما که پیش از آن بی‏سابقه است در دیوان او جایگاه خاصی دارد. شاید مهمترین کار یغما در عرصۀ ادب، همین ابداع نوحه باشد. او با تغییر قالب‏های مرسوم و متناسب کردن آن با ذوق موسیقایی و زبان و فهم مردم ‏گونۀ ادبی نوحه را به وجود آورد و برای نخستین بار شعر را به بخش اصلی عزداری‏ها وارد کرد.
سه تن از فرزندان یغما هرکدام شاعری شدند که صاحب مراثی جان‌گدازی در مصیبت امام حسین علیه‏السلام هستند. میرزا اسماعیل هنر، میرزا احمد صفایی و میرزا ابراهیم دستان ملقب به ‏یغمای ثانی.
سرانجام یغما در سال 1276 هـ.ق در سن هشتاد سالگی در خور بیابانک چشم از جهان فرو بست و در امامزاده داوود علیه‏السلام به خاک سپرده شد.

مستزاد - در زبان حال حضرت لیلا

• ادبیات و فرهنگ